W wielkanocnym koszyku powinno być 7 produktów. Jeden jest ogromnym zaskoczeniem
Symboliczne znaczenie obrzędów związanych z obchodzeniem świąt zmienia się z czasem. Jeśli chcemy, by nasza Wielkanoc wiązała się z pielęgnowaniem tradycji, musimy czasem sięgnąć do opisów dawnych świętowań. Choć dziś skład świątecznego koszyczka dobieramy w miarę swobodnie, nie zawsze tak było.
Tradycyjny koszyczek
Jedzenie „święconego” sprowadza się dzisiaj właściwie do dzielenia się jajeczkiem i kawałkiem kiełbasy, które znalazły się dzień wcześniej, w Wielką Sobotę, w koszyku, który zanosimy do kościoła. Jest to jednak tylko zmodyfikowana dla wygody postać wcześniejszego obrzędu, w którym ksiądz – często chodząc od wsi do wsi – święcił wszystko, co miało zostać zjedzone następnego dnia.
Z początku więc święcono całe chleby, kiełbasy, mięsa, ciasta czy kopy jaj. Z czasem jednak święconka stała się koszyczkiem i trzeba było podjąć decyzje dotyczące tego, co powinno się w nim znaleźć. Etnografowie zestawili siedem składników, które na pewno muszą się pojawić na tej liście.
Tradycyjne składniki święconki
Może najść nas pokusa, by do święconki włożyć choćby kawałek czekolady. To zrozumiałe: chcemy poświęcić także jakiś okruch drobnej przyjemności. Jednak inne składniki święconki mają konkretną symbolikę i dlatego uważane są za pozycję obowiązkową. Co ciekawe, należy do nich także chrzan. Pełna lista obejmuje:
- jajka,
- chleb,
- sól,
- wędlinę,
- chrzan,
- babkę wielkanocną,
- baranka.
Baranek to symbol, który został wprowadzony przez papieża już w XVI wieku. Chodziło o to, by na stole wielkanocnym znalazł się symbol, którzy przypomina o ofierze niewinnego Chrystusa. Stąd kształt baranka przyjmowały w święconce – a potem na stołach – baby, masło czy bryłki cukru. Odpowiednie formy można kupić do dziś, by np. wstawić do koszyczka maślanego baranka.
Symbolika święconych pokarmów
Symbolika niektórych składników nie jest trudna do rozszyfrowania. Chleb to oczywiście „owoc ziemi i pracy rąk ludzkich”, a jajko jest symbolem rodzącego się życia. Mięso, wędliny i masło symbolizują dostatek, bo w ubogich warunkach jedzone były głównie podczas świąt. Baby miały zdobić święconkę, bo wypieczenie ich to popis prawdziwego kunsztu.
O co jednak chodzi z chrzanem? Etnografowie i etnografki podkreślają, że ma on również symboliczne znaczenie. Jego ostry, czasem wręcz bolesny smak nawiązywał do cierpienia Chrystusa, które ostatecznie zostało przezwyciężone przez jego śmierć i zmartwychwstanie. Dlatego – chrzan do święconki. Może być obok jajka z niespodzianką.
Dowiedz się też, czy w Wielką Sobotę obowiązuje post i poznaj historię wielkanocnego koszyczka.
